Quả dưa hấu còn có tên gọi là Tây Qua. Thời tiết Đông - Xuân thích hợp cho sự tăng trưởng của dưa hấu. Không chỉ là loại trái cây ngon ngọt, mà dưa hấu còn có nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe.
Theo BS Huỳnh Liên Đoàn, Phó chủ tịch Hội Đông y TP. HCM, trong Y học cổ truyền, dưa hấu có vị vừa ngọt, vừa nhạt, tính hàn, không độc. Dưa hấu đã bổ ra thì nên ăn liền, nếu để lâu mùi thơm vị ngọt sẽ giảm, dễ gây đau bụng.
Loại quả này có nhiều công dụng rất tốt cho sức khỏe như: Tiêu viêm, lợi tiểu, giải khát, giải rượu, giải nhiệt do trúng nắng, hạ áp sinh tân dịch nên trị chứng miệng khô ráo, tiếng nói khan. Đặc biệt, dưa hấu giúp trừ phiền, trị trúng thử (cảm nắng), tê mỏi đau, tiểu tiện rắt (đái lắt nhắt hay đái vặt), kiết lỵ ra máu. Ăn thường xuyên thì tiểu bớt rắt, đi cầu bớt táo, nếu ăn với ít muối thì nhuận tràng.
Ngoài ra, dưa hấu còn nhiều công dụng khác tốt cho sức khỏe. BS Huỳnh Liên Đoàn chỉ dẫn cách chế biến các bộ phận vỏ, thịt, hạt của dưa hấu và cách sử dụng như sau:
Nếu miệng bị lở hay khát nước, người quá nóng bức, ngộ độc rượu, tiểu khó... lấy nửa quả dưa hấu (để luôn vỏ rửa sạch), đem ép lấy nước uống từ từ, liều dùng mỗi ngày từ 200-300gr, dùng liên tục đến khi các chứng giảm.
Dùng trong hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường, phù thận sẽ lấy 50gr vỏ dưa hấu, 50gr vỏ bí xanh, cho 300 ml nước sắc còn 200 ml uống trong ngày, dùng cùng với thuốc điều trị chính sẽ nhanh kết quả hơn. Đặc biệt, bệnh nhân đái tháo đường thèm ngọt nhưng ăn dưa hấu không có hại. Vỏ dưa hấu 400gr nấu nước uống thay trà thì có tác dụng hạ nhiệt giải khát. Hạt dưa hấu ăn thường xuyên trị được giun sán.
Trường hợp chị em bị da mặt nám hoặc sần sùi, dùng vỏ dưa hấu ép lấy nước rửa mặt ngày vài lần, rửa mặt liên tiếp 10 ngày sẽ khỏi. Tuy nhiên, cần chú ý đối với người tỳ vị hư hàn, dễ bị tiêu chảy thì không nên ăn quá nhiều dưa hấu.
Quả dưa hấu chín rộ đúng mùa mới ngon thơm, ngọt, đỏ, chắc thịt. Dưa trái mùa thì xốp và ít ngọt. Ngày nay, ứng dụng công nghệ sinh học trong nông nghiệp phát triển nên dưa hấu có quanh năm. Ngoài công dụng cho sức khỏe, dưa hấu còn đặc biệt có ý nghĩa trong ngày Tết cổ truyền, nó mang ý nghĩa cao đẹp và hạnh phúc tương lai qua sự tích An Tiêm, đời Vua Hùng thứ 17. Cũng từ đó mà người xưa chọn dưa hấu trưng trên mâm ngũ quả để đón xuân, hết 3 ngày tết thì bổ dưa. Ăn ruột dưa màu đỏ mang ý nghĩa đón vận tốt, điềm lành suốt năm cho gia chủ.