Xu hướng nghề nghiệp được xem là một trong những yếu tố quan trọng nhất, quyết định rất lớn đến việc chọn ngành nghề và sự thành công của tất cả mọi người. Không có một khái niệm cụ thể cho cụm từ xu hướng nghề nghiệp. Tuy nhiên, chúng ta có thể hiểu đơn giản rằng xu hướng nghề nghiệp là khả năng mở rộng, phát triển một nghề nghiệp nào đó ở hiện tại và trong tương lai, được phần lớn mọi người tin tưởng lựa chọn và theo đuổi.
Những biến động về kinh tế, xã hội và sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của công nghệ đã góp phần tạo ra nhiều ngành nghề mới, kéo theo sự cần thiết về nguồn nhân lực. Vì vậy, tham khảo xu hướng nghề nghiệp sẽ có thể làm học sinh thay đổi suy nghĩ và quan niệm bản thân về một nghề nào đó. Ngoài ra, việc xem xét xu hướng nghề nghiệp hiện nay cũng sẽ giúp giảm đi khá nhiều rủi ro trong quá trình tìm việc, tìm nghề trong tương lai.
Bên cạnh đó, cùng với sự phát triển mạnh mẽ và ngày càng phổ biến của trí tuệ nhân tạo, sẽ có những ngành nghề dần biến mất, nhưng đồng thời nhiều công việc mới sẽ ra đời. Những công việc “yêu cầu độ chính xác cao”, “thao tác giản đơn, dễ dàng thực hiện theo hướng dẫn”, “có thể tính toán dựa trên việc hệ thống hóa”... sẽ là những ngành nghề có nhiều khả năng biến mất.
Hiện nay, có một số ngành nghề truyền thống như: Thu cước, bưu tá, tiếp thị qua điện thoại, trực tổng đài, công nhân dệt may, làm vườn, làm nghề nông, thư ký, đánh máy và nhập dữ liệu... đang có dấu hiệu đi xuống do sự thay đổi của công nghệ và quy trình sản xuất kinh doanh hiện đại. Tuy nhiên, việc mất hẳn một số nghề này còn phải mất một thời gian khá dài nữa.
Thị trường lao động trong giai đoạn tới thay đổi chất lượng cơ cấu ngành nghề, sự kết hợp, lồng ghép nhau hình thành những nhóm ngành nghề theo hướng tích hợp phù hợp cơ cấu công nghệ số.
Theo dự báo, những năm tới trong giai đoạn 2022 - 2030, xu hướng tuyển dụng các ngành liên quan đến công nghệ trong thời đại 4.0 luôn ở mức cao nhất so với các ngành khác. Vì vậy nhu cầu nhân lực qua đào tạo gắn với chuyển đổi số, khả năng thích ứng với sự chuyển đổi của xã hội ngày càng chiếm tỷ trọng cao trong thị trường lao động.
Trong quá trình hội nhập kinh tế và tiến trình của Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (CMCN 4.0), lao động qua đào tạo tăng nhanh về số lượng, nhưng chưa đồng bộ nhu cầu nhân lực, mất cân đối giữa các ngành nghề. Thị trường lao động cần tăng nhanh nhân lực chất lượng cao.
Vai trò chủ đạo của công nghệ kết nối kỹ thuật số đang gây ra sự thay đổi sâu sắc trong mọi lĩnh vực cuộc sống, đó là kỷ nguyên của thời đại kỹ thuật số. Nhu cầu về nhân lực trong nền công nghiệp tương lai này đã thay đổi, máy móc trong nhà máy đang cần người làm việc có những kỹ năng mới để vận hành. Đó là “lao động tri thức”.
Đồng thời nguồn nhân lực qua đào tạo đại học và giáo dục nghề nghiệp tại những thành phố sẽ bị tác động mạnh về di chuyển lao động, tạo nên môi trường cạnh tranh gay gắt, góp phần gia tăng sự mất cân đối cung - cầu lao động. Đặc biệt là nguồn cung lao động có kỹ năng và trình độ cao. Dòng dịch chuyển lao động tri thức của các nước trong khu vực lúc này sẽ chiếm lĩnh các vị trí việc làm đòi hỏi phải có trình độ cao đối với thị trường lao động.
Tương lai cuộc đời tùy thuộc vào nghề nghiệp của mỗi người. Điều quan trọng không nằm ở nghề gì kiếm được nhiều tiền hay không, có tạo dựng được danh tiếng hay không hoặc chọn ngành theo sở thích hay theo xu hướng nghề nghiệp trong 5, 10 năm tới!? Mà chính là nghề nghiệp đó có phù hợp với bản thân hay không.
Vấn đề quan trọng nhất của nghề nghiệp tương lai là: Phải chọn nghề phù hợp với khả năng bản thân, với thị trường lao động, để phát triển theo xu thế hội nhập và tiến đến CMCN 4.0, muốn làm việc có thu nhập cao đều phải đầu tư về kiến thức, kỹ năng nghề và thái độ lao động. Vì vậy, mỗi người phải chọn nghề, bậc học, chương trình học và trường đào tạo phù hợp cho chính mình.
Các em phải tự tin và quyết tâm học thật tốt. Quan trọng nhất tạo được giá trị hành nghề là điều kiện thuận lợi để đến với thành công. Riêng yếu tố gia đình có điều kiện thì càng cần thiết hơn.
Mỗi người có cá tính, sở thích, đam mê và khả năng khác nhau thì sự kỳ vọng vào tương lai sẽ khác nhau... nên việc chọn con đường tiến thân sẽ không giống nhau, vì vậy mỗi em học sinh phải dành thời gian làm tốt cách chọn nghề, chọn ngành học, chọn trường để thật sự khi qua đào tạo có đủ năng lực phù hợp hành nghề, sẽ tự tin bước vào thị trường lao động.