Theo các thông tin công bố chính thức về quản lý các ngành kinh tế - xã hội năm 2024, kinh tế TP. Hồ Chí Minh đang trên đà phát triển, các lĩnh vực sản xuất kinh doanh từng bước hoàn thiện ổn định, nhất là công nghiệp, thương mại, dịch vụ trọng yếu và du lịch… kéo theo nhu cầu nhân lực tăng cao, thị trường việc làm sôi động.

Trong đó, nhu cầu lao động của các doanh nghiệp tập trung ở lĩnh vực thương mại, dịch vụ (chiếm 66%), công nghiệp, xây dựng (chiếm 33%). Điều này cho thấy sự nỗ lực triển khai các hoạt động sản xuất, kinh doanh, đời sống xã hội đã sớm khắc phục những khó khăn và thách thức, tác động hiệu quả đối với thị trường lao động.

Thời điểm sau Tết Nguyên Đán, thị trường nhân lực thường có nhu cầu lao động rất lớn ở các ngành dệt may, giày da, công nghệ, điện, chế biến thực phẩm, xây dựng…  các doanh nghiệp tiếp tục tuyển dụng số lượng lớn lao động để mở rộng, tăng cường sản xuất (khó khăn nhất là các doanh nghiệp đã cắt giảm lao động vào cuối năm 2023). Vì vậy, tình trạng thiếu lao động cục bộ vẫn có thể xảy ra sau Tết ở vài ngành thâm dụng lao động. Tuy nhiên, tình hình này có thể không nặng nề như mọi năm vì nhiều lao động mất việc vẫn còn đang có nhu cầu tìm việc.

Các lĩnh vực kinh tế tại Thành phố vẫn đang khát lao động có tay nghề, chuyên môn cao. Bởi sau thời gian dài dịch bệnh, tình hình kinh tế - xã hội có nhiều biến chuyển tích cực. Do đó, ngay tại các doanh nghiệp cũng có sự dịch chuyển về nhu cầu lao động nhất là cần thêm lực lượng lao động có kinh nghiệm và tay nghề cao để thực hiện các vị trí công việc, các đơn hàng có giá trị, từ đó nâng tầm chất lượng sản phẩm và vị thế của đơn vị.

Tuy nhiên, nhìn tổng thể, thị trường lao động Việt Nam trong đó có TP. Hồ chí Minh vẫn là một thị trường dư thừa lao động và phát triển không đồng đều, đáng chú ý là việc mất cân đối cung - cầu lao động cục bộ giữa các vùng miền, khu vực, ngành nghề kinh tế, giữa các loại lao động khác nhau (lao động phổ thông, lao động quản lý, lao động trình độ kỹ thuật cao…). Mất cân đối cung cầu còn thể hiện ở tình trạng người lao động đang làm việc không phù hợp với ngành nghề được đào tạo, không phù hợp giữa cấp bậc chuyên môn, kỹ thuật và ngành nghề đào tạo với nhu cầu của thị trường.

Việc dịch chuyển nhanh chóng cơ cấu đầu tư đã đặt ra yêu cầu về nhân lực thay đổi, đòi hỏi cơ cấu nhân lực mới, trong khi đó cung lao động chưa chuyển dịch kịp thời. Tại TP. Hồ chí Minh, thị trường lao động phát triển theo các quy luật mới của nền kinh tế thị trường nhiều thành phần, hội nhập khu vực và quốc tế, có nhiều biến động, chênh lệch “cung - cầu”, số lao động không ổn định việc làm, mất việc làm, tái bố trí lại việc làm cũng rất lớn.

Theo nhận định và phân tích các chỉ số thông tin doanh nghiệp về tuyển dụng nhân lực cũng như nhu cầu của thị trường lao động, hiện nay TP. Hồ Chí Minh đang phục hồi rất nhanh, kéo theo nhu cầu tuyển dụng lao động sẽ rất lớn trong năm nay, nhiều ngành nghề có nhu cầu tuyển dụng cao, lao động tay nghề và lao động chuyên môn sẽ cần cho nhiều lĩnh vực mới.

Trong thời gian tới sẽ nỗi lên chuyển đổi cơ cấu nghề nghiệp theo xu hướng cơ cấu lao động, có sự chuyển đổi từ nhóm nghề giản đơn sang những nghề kỹ thuật chuyên môn, lao động giản đơn trở nên yếu thế và nhu cầu tuyển dụng phát triển chính là gia tăng số lượng lao động trên các nền tảng công nghệ, chuyển dịch nghề nghiệp gắn với các kỹ năng mềm.

Việc cạnh tranh nghề nghiệp hiện nay không phải chỉ đơn thuần là cạnh tranh về bằng cấp, cạnh tranh sự thông minh, tài giỏi hay cơ bắp... mà còn là sự cạnh tranh của chất lượng về nghề nghiệp... Vì thế, học sinh, sinh viên và người lao động cần tiếp tục học tập, có trình độ nhất định, trở thành nguồn nhân lực chất lượng cao.

Đối với các doanh nghiệp cần chú ý, thị trường việc làm đang dần nghiêng về phía có lợi cho ứng viên nhiều hơn là nhà tuyển dụng. Vì thế, việc xây dựng được trải nghiệm tuyển dụng tốt và mối quan hệ lâu dài với ứng viên, thực sự trở nên cần thiết không chỉ trong 2024 mà còn là những năm tiếp theo.

Bên cạnh đó, việc thay đổi cơ cấu trong lực lượng lao động với sự gia nhập của phần lớn lao động gen Z. Việc giao tiếp và tương tác với ứng viên trở nên khó khăn hơn, ứng viên giờ đây có kỳ vọng cao hơn vào nhà tuyển dụng, đồng thời tâm lý ngại rủi ro của họ cũng cao hơn trước… Đó là những nguyên nhân khiến nhà tuyển dụng phải nỗ lực hơn trong việc cải tiến quy trình tuyển dụng, nhằm tạo được trải nghiệm tuyển dụng tốt và lòng tin cậy nơi ứng viên.

Đặc biệt hơn, hiện nay đối với Công nghệ 4.0 đã thay đổi cả ba chiều: sâu, rộng và nhanh của nghề nghiệp, tạo ra sự bất ổn lớn, thậm chí là bất định trong nghề nghiệp. Đây chính là thách thức lớn nhất đối với công tác hướng nghiệp và giới thiệu việc làm.

Vì vậy, phải nâng cao hiệu quả thông tin thị trường lao động, vừa phản ánh đặc điểm thị trường lao động Việt Nam, vừa thông tin về tình hình biến động, nhu cầu việc làm tại các doanh nghiệp, giúp người lao động, nhất là thanh niên, sinh viên lựa chọn và quyết định học nghề, tiếp cận việc làm phù hợp.

Song song đó, thực hiện có hiệu quả chính sách bảo hiểm thất nghiệp theo hướng cải cách thủ tục hành chính, tăng cường tư vấn, giới thiệu việc làm và đào tạo nâng cao tay nghề cho người lao động khi thất nghiệp, để sớm quay trở lại thị trường lao động; tổ chức thực hiện hỗ trợ doanh nghiệp đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động; mở rộng và phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp...

Các doanh nghiệp tích cực, chủ động duy trì sự ổn định và phát triển sản xuất kinh doanh, nỗ lực duy trì, bảo đảm việc làm, sắp xếp lao động, nghiên cứu đề xuất thay đổi quy trình sản xuất, hợp lý hóa, số hóa để giảm bớt các khâu trung gian, thời gian chết hay các thao tác thừa để thúc đẩy năng suất lao động gia tăng, tiết giảm các chi phí không hợp lý.

Doanh nghiệp thực hiện các chế độ, chính sách, thanh toán đầy đủ tiền lương, tiền thưởng theo đúng quy định của pháp luật và các thỏa thuận, nội quy, quy chế của doanh nghiệp; có các biện pháp thiết thực, hiệu quả quan tâm chăm lo cải thiện đời sống vật chất, tinh thần và khuyến khích người lao động đổi mới sáng tạo, cùng nhau khắc phục khó khăn, vượt qua thách thức.

Việc đổi mới cơ cấu, liên kết hợp tác trong đào tạo là đòi hỏi cấp bách để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động. Vì vậy doanh nghiệp chú trọng giải pháp giúp người lao động được đào tạo, nâng cao tay nghề, kỹ năng làm việc tốt hơn… từ đó họ tạo ra năng suất lao động tốt hơn và thu nhập cao hơn