Việt Nam xuất khẩu vào Liên minh châu Âu (EU) đang tăng cao và cơ hội để xuất khẩu vào thị trường này còn rộng lớn, ngay cả với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tuy nhiên, để khai thác tốt và hiệu quả các doanh nghiệp cần chú trọng đến các tiêu chí về tăng trưởng xanh, phát triển bền vững.

Thông tin trên được ghi nhận tại Diễn đàn thương mại Việt Nam – EU do Bộ Công Thương phối hợp với Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam và Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu (EuroCham) tổ chức chiều ngày 29-9 tại TPHCM.

Xuất khẩu vào EU tăng trưởng cao

Tại diễn đàn, các ý kiến cho rằng những ưu đãi cắt giảm thuế quan theo Hiệp định thương mại Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) cũng góp phần đáng kể giúp Việt Nam nâng cao khả năng cạnh tranh và mở rộng thị phần tại EU, đồng thời được tiếp cận nguồn hàng hóa chất lượng cao của EU.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên ghi nhận những kết quả tích cực trong trao đổi thương mại, đầu tư giữa hai bên sau hơn 2 năm EVFTA đi vào hiệu lực bất chấp bối cảnh kinh tế, giao thương và chuỗi cung ứng đối mặt với nhiều khó khăn do đại dịch và các bất ổn địa chính trị khu vực và toàn cầu.

Dẫn số liệu của Tổng cục Hải quan, Bộ trưởng ngành công thương cho biết EU hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba, thị trường nhập khẩu lớn thứ năm của Việt Nam.

Năm 2021 và những tháng đầu năm 2022, trao đổi thương mại hai chiều Việt Nam – EU tiếp tục đà phục hồi và tăng trưởng rất mạnh, kể cả so với thời kỳ trước đại dịch. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam, trong năm thứ hai thực thi EVFTA (từ tháng 8-2021 đến 7-2022), tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 61,4 tỉ đô la Mỹ, tăng 11,9% so với năm đầu tiên Hiệp định có hiệu lực. Trong đó xuất khẩu đạt 45 tỉ đô la (tăng 17%) và nhập khẩu đạt 16,4 tỉ đô la (tăng 0,2%).

Cũng theo ông Diên, Hiệp định EVFTA đã hỗ trợ tích cực cho hàng hóa Việt Nam và EU tiếp cận thị trường của nhau, đáp ứng nhu cầu đa dạng hóa nguồn cung của cả hai bên. Đáng chú ý, 8 tháng năm 2022, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang hầu hết các thị trường trong khối EU đều ghi nhận sự tăng trưởng tốt và chứng kiến sự chuyển dịch tích cực; không chỉ tập trung vào các thị trường lớn, cửa ngõ EU như Đức, Hà Lan, Pháp… mà còn tiếp cận tốt các thị trường nhỏ hơn như tại Bắc Âu, Đông Âu hay Nam Âu.

Cơ cấu các mặt hàng xuất khẩu vào EU cũng có xu hướng mở rộng và đa dạng hóa khi không chỉ các mặt hàng chủ lực đạt tốc độ tăng ấn tượng như: máy móc & thiết bị (34,8%), dệt may (41,2%), giày dép (36,2%) mà kim ngạch xuất khẩu nhiều mặt hàng nông lâm thủy sản cũng đang tăng ở mức rất cao, đáng kể như: cà phê (54,4%), thủy sản (41,9%), rau quả (18%), hồ tiêu (25%), gạo (22,2%)…

Ông Giorgio Aliberti, Đại sứ Phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam, cũng cho biết sau hơn 2 năm EVFTA đi vào thực thi, quan hệ kinh tế – thương mại song phương Việt Nam – EU với những kết quả đáng ghi nhận.

Việt Nam cũng tăng cường nhập khẩu nhiều mặt hàng từ EU, điển hình như dược phẩm (tăng 7,6%), hóa chất (tăng 102%), gỗ và sản phẩm gỗ, thức ăn gia súc (15,5%), sữa và sản phẩm sữa (tăng 29,1%), chế phẩm thực phẩm khác (45,3%), cùng các nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất.

Cần chú trọng đến tăng trưởng xanh, phát triển bền vững

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, song theo đánh giá của các chuyên gia, hiện nay thị phần hàng hóa Việt Nam tại thị trường EU vẫn còn hạn chế.

Ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ thị trường châu Âu – châu Mỹ cho biết, hiện các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam mới chỉ tập trung vào thị trường lớn như Hà Lan, Đức, Pháp, Ý… còn những thị trường còn lại, thị phần còn rất nhỏ. Do đó, doanh nghiệp cần đa dạng hóa sang các thị trường còn lại của khối để gia tăng kim ngạch xuất khẩu.

Cũng theo ông Linh, EU là thị trường không ngừng cập nhật chính sách hướng đến mục tiêu tăng trưởng xanh và bền vững. Do đó, các doanh nghiệp, địa phương cần thay đổi để có thể tiếp cận thị trường. “EU là khối nước đi đầu trong việc hướng đến mục tiêu tăng trưởng xanh và bền vững. Đây là yếu tố quan trọng mà doanh nghiệp cần chú ý để đẩy mạnh xuất khẩu trong giai đoạn tới”, ông Linh lưu ý.

Đối với lĩnh vực chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam, Chủ tịch EuroCham, ông Alain Cany cho biết, phía châu Âu khuyến khích việc phát triển các nguồn năng lượng xanh, năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Lộ trình giảm phát thải carbon đòi hỏi sự cấp kinh phí phù hợp ở mọi cấp độ kinh tế.

Chủ tịch EuroCham cho rằng việc triển khai những chính sách và quy định về tài chính xanh đối với các thể chế tài chính của Việt Nam sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp quản lý rủi ro, đảm bảo các hoạt động kinh doanh, đầu tư lâu dài và chất lượng trước bối cảnh thế giới thay đổi nhanh chóng.

Ông Alain Cany cũng lưu ý, để tận dụng tối đa lợi thế từ các FTA Việt Nam đã ký kết, doanh nghiệp Việt cần tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về môi trường và đáp ứng được thị hiếu tiêu dùng xanh, tiêu dùng bền vững tại châu Âu.