Trong bối cảnh hiện nay, việc kiến thiết chỉnh trang các đô thị biển theo định hướng kiểu mẫu, điển hình đang được chú trọng.

Ngoài những mục tiêu về mô hình đô thị xanh, thông minh, tạo bứt phá… thì việc hướng đến phát triển đô thị biển kiểu mẫu, thích ứng với biến đổi khí hậu, nước biển dâng tại các tỉnh, thành phố có lợi thế về biển, đảo là rất cần thiết. Thông tin chia sẻ của ông Giang Thanh Khoa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang với Diễn đàn ERAnet xoay quanh về những vấn đề này.

ERAnet: Tỉnh Kiên Giang có các thành phố (TP) ven biển năng động, có TP. Rạch Giá và TP. Phú Quốc được công nhận là Đô thị loại I, xin ông cho biết về những điểm đặc trưng này?

Ông Giang Thanh Khoa: Kiên Giang là một trong 28 tỉnh, thành phố trong cả nước có biển, ven biển, có vùng biển rộng, bờ biển dài 200km, với hơn 143 đảo lớn, nhỏ (lớn nhất là đảo Phú Quốc); là tỉnh có nhiều lợi thế, tiềm năng và điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là phát triển kinh tế biển, đảo.

Theo định hướng Quy hoạch vùng ĐBSCL và Quy hoạch tỉnh Kiên Giang đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, xác định kinh tế biển đóng vai trò trọng tâm của kinh tế biển quốc gia của tỉnh. Trong đó: Phát triển khu vực Rạch Giá trở thành trung tâm đầu mối về kinh tế biển, thương mại dịch vụ tại khu vực ven biển phía Tây của vùng ĐBSCL; trung tâm nuôi trồng, đánh bắt và xuất khẩu thủy hải sản; trung tâm công nghiệp chế biến nông - thủy sản; trung tâm đầu mối của tỉnh gắn với vùng nguyên liệu về thủy sản khu vực ven biển. Phát triển Phú Quốc thành trung tâm dịch vụ, du lịch sinh thái biển mạnh mang tầm quốc tế; gắn kết Phú Quốc với hệ thống đô thị ven biển, đô thị đảo; hình thành các cơ sở du lịch, khu du lịch có mức độ quốc tế hóa cao; trung tâm du lịch nghỉ dưỡng, giải trí, dịch vụ thương mại, tài chính có tầm quốc tế cao trong khu vực và châu Á - Thái Bình Dương.

Mới đây, ngày 21/01/2025, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã ký Quyết định công nhận Thành phố Rạch Giá và Thành phố Phú Quốc là Đô thị loại I trực thuộc tỉnh. Theo đó, phạm vi đô thị loại I đối với hai Thành phố này bao gồm toàn bộ địa giới hành chính và các khu vực nội thành, ngoại thành, với các phường, xã hiện hữu…

Đồng thời, hiện nay tỉnh Kiên Giang có những điểm đặc trưng về hạ tầng đô thị, được đầu tư đồng bộ với nhiều khu đô thị lấn biển Rạch Giá, dự án kết nối vùng và các khu vui chơi giải trí, nhất là: khu đô thị lấn biển Tây Bắc; khu đô thị Phú Cường Hoàng Gia; khu đô thị Phú Quý; hệ thống cáp treo An Thới - Hòn Thơm; quảng trường Grand World, quảng trường Melodia Phú Quốc; đường ven biển từ Rạch Giá đi Châu Thành; đường Dương Đông - Cửa Cạn - Gành Dầu, nhánh nối với đường trục Nam - Bắc; quảng trường trung tâm và tượng đài Bác Hồ (tại phường Dương Đông, TP. Phú Quốc)… có vai trò tạo động lực, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nói chung, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân của TP. Rạch Giá và TP. Phú Quốc nói riêng.

ERAnet: Kiên Giang là tỉnh có lợi thế về biển để phát triển mô hình đô thị biển kiểu mẫu, vậy tỉnh có những định hướng nào, thưa Ông?

Ông Giang Thanh Khoa: Tỉnh Kiên Giang đã đẩy mạnh thực hiện theo Quyết định quy hoạch tỉnh Kiên Giang thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trở thành trung tâm kinh tế biển mạnh của quốc gia và cửa ngõ, đồng thời triển khai kế hoạch phát triển các khu đô thị ven biển trên cơ sở nâng cấp, mở rộng các đô thị hiện có và xây dựng mới cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ, hiện đại theo mô hình, tiêu chí tăng trưởng xanh, đô thị thông minh…

Cụ thể, xây dựng TP. Rạch Giá trở thành một trong 4 đô thị của vùng kinh tế trọng điểm vùng ĐBSCL, là trung tâm thương mại đầu mối cấp vùng, trung tâm kinh tế biển; xây dựng TP. Phú Quốc trở thành thành phố du lịch biển - đảo đặc sắc, khác biệt, đẳng cấp quốc tế, là khu vực và đô thị thông minh thích ứng với biến - đổi khí hậu, nước biển dâng; xây dựng TP. Hà Tiên trở thành đô thị kinh tế cửa khẩu quốc tế, trung tâm văn hóa - du lịch lớn của tỉnh và khu vực; xây dựng huyện Kiên Lương là đô thị - công nghiệp có quy mô lớn và hiện đại; hình thành và phát triển các đô thị ở Kiên Hải, thúc đẩy phát triển vùng hải đảo gắn kết với phát triển vùng đất liền… Đồng thời, triển khai thực hiện quy hoạch các khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp và khu đô thị ven biển theo hướng bền vững, dựa vào hệ sinh thái.

Đặc biệt, đầu tư xây dựng hệ thống đô thị thông minh để hướng đến phát triển đô thị biển kiểu mẫu, thích ứng với biến đổi khí hậu, nước biển dâng tại TP. Rạch Giá, Hà Tiên, Kiên Hải và Phú Quốc... Củng cố cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, đồng bộ hệ thống thu gom và xử lý chất thải nguy hại, nước thải, chất thải rắn sinh hoạt đạt quy chuẩn môi trường và thực hiện việc thu gom, xử lý tại các đô thị biển trung tâm của tỉnh.

ERAnet: Đối với công tác ứng phó biến đổi khí hậu, nước biển dâng, xâm nhập mặn, bảo vệ diện tích đất rừng, cảnh quan thiên nhiên… được tỉnh Kiên Giang quan tâm ra sao và các giải pháp cụ thể?

Ông Giang Thanh Khoa: Với vai trò là một trong các tỉnh, thành phố vùng kinh tế trọng điểm ĐBSCL, Kiên Giang từng bước phát huy những thành quả đạt được, luôn đặt yêu cầu về ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng, phòng, chống thiên tai có vị trí quan trọng trong các quyết định phát triển của tỉnh. Cụ thể, tỉnh đã ban hành “Kế hoạch hành động ứng phó biến đổi khi hậu giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050” theo Quyết định số 3203/QĐ-UBND, ngày 30/12/2020.

Trong đó, UBND tỉnh giao các sở, ban ngành tham mưu, triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và các giải pháp mang tính liên vùng; tích cực, chuyển biến từ “bị động” sang “chủ động”, thực hiện các giải pháp đồng bộ, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân và sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chuyên môn, hệ thống chính trị cơ sở; triển khai hiệu quả các giải pháp phòng, chống thiên tai, ứng phó với tình hình hình xâm nhập mặn, UBND tỉnh Kiên Giang đã ban hành “Kế hoạch Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm, cứu nạn giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang”; căn cứ vào tình hình thực tế và dự báo khí tượng thủy văn hàng năm để xây dựng và ban hành “Phương án Phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh trong mùa khô” và “Phương án Phòng, chống ảnh hưởng của ngập lũ nội đồng kết hợp triều cường vào mùa mưa”…

Ngoài ra, Kiên Giang có thế mạnh về rừng và đất lâm nghiệp, với diện tích là 82.652 ha (trong đó đất rừng phòng hộ ven biển là 5.295,21 ha), có độ che phủ của rừng là 11,78%... nên việc đảm bảo an toàn cho tuyến đê biển và diện tích rừng phòng hộ ven biển là rất cần thiết. Vì vậy, UBND tỉnh Kiên Giang đã cho triển khai đầu tư xây dựng các công trình thuộc “Đề án phòng, chống sạt lở bờ biển, bờ sông, giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang”, được phê duyệt tại Quyết định số 1245/QĐ-UBND ngày 20/5/2022. Đến nay đã có 68,85 km kè phòng, chống sạt lở bờ biển đã được đầu tư xây dựng (còn lại 38,51 km bờ biển sạt lở cần được đầu tư), tạo điều kiện gây bồi, tạo bãi ở các khu vực ven biển, góp phần thuận lợi trong công tác phục hồi và trồng rừng ngập mặn ven biển.

Đồng thời, để nâng cao hiệu quả phát triển và bảo vệ diện tích rừng nói chung và rừng ngập mặn ven biển nói riêng, tỉnh Kiên Giang cũng đã triển khai đồng bộ các giải pháp như: Thực hiện có hiệu quả đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng và các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Bộ ngành; tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục đối với việc quản lý, bảo vệ và phát triển rừng bền vững; đồng bộ triển khai thực hiện có hiệu quả theo Quy hoạch lâm nghiệp giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

ERAnet: Liên quan đến vấn đề quy hoạch, định hướng phát triển hạ tầng đô thị, trong đó chú trọng đến công tác đảm bảo an ninh nguồn nước, tỉnh Kiên Giang thực hiện như thế nào?

Ông Giang Thanh Khoa: Đối với công tác quy hoạch, phát triển hạ tầng đô thị của tỉnh Kiên Giang, thì việc đảm bảo an ninh nguồn nước, nâng cấp hệ thống cung cấp nước sạch, hệ thống thoát nước thải… được tỉnh đặc biệt quan tâm.

Ngày 17/10/2022, UBND tỉnh Kiên Giang ban hành Quyết định số 17/QĐ-UBND, về quản lý hoạt động tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh, bao gồm việc điều tra cơ bản và quy hoạch về tài nguyên nước (hiện trạng khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước,…); bảo vệ tài nguyên nước (ứng phó, khắc phục sự cố nhiễm nguồn nước và phục hồi nguồn nước bị ô nhiễm, cạn kiệt; hành lang bảo vệ nguồn nước (nguồn nước sinh hoạt, nước dưới đất); khai thác, sử dụng tài nguyên nước tiết kiệm, hiệu quả; phòng, chống và khắc phục hậu quả do nước gây ra.

Ngày 19/5/2023, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch 140/KH-UBND triển khai công tác đảm bảo an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Trong đó, xác định “Mục tiêu cụ thể đến năm 2025 phải tích hợp quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành liên quan đến nước vào nội dung quy hoạch của ngành nông nghiệp tỉnh; 95% hộ gia đình ở thành thị và 60% hộ gia đình ở nông thôn được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn; giải quyết cơ bản tình trạng thiếu nước sinh hoạt, nước cho sản xuất tại các vùng khó khăn, khan hiếm nước, đặc biệt là vùng ven biển, hải đảo có đông dân cư; cơ bản sửa chữa, nâng cấp bảo đảm an toàn các đập, hồ chứa nước tại các đảo trên địa bàn tỉnh bị hư hỏng, xuống cấp, chưa đủ khả năng chống lũ”.

Cùng với các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để nâng cao nhận thức về tầm quan trọng bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước trong tình hình mới; thực hiện cơ chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước; nâng cao chất lượng công tác quy hoạch thủy lợi, tài nguyên nước và điều tra cơ bản, đánh giá trữ lượng nguồn nước; chủ động tích trữ, điều hòa, phân phối nguồn nước, đáp ứng yêu cầu sử dụng nước phục vụ dân sinh và phát triển kinh tế - xã hội; nâng cao chất lượng, hiệu quả quản lý, vận hành, bảo đảm an toàn đập, hồ chứa nước; phòng, chống, giảm thiểu tác động bất lợi do thiên tai liên quan đến nước và biến đổi khí hậu.

Đồng thời, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1176/QĐ-UBND về việc phê duyệt danh mục các dự án kêu gọi đầu tư nhằm thực hiện kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, sạt lở bờ biển, bờ sông giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Đối với TP. Phú Quốc, công tác thoát nước, chống ngập úng và xử lý nước thải, giai đoạn 2024 - 2030 gồm nhiều danh mục, trong đó, có hệ thống tuyến cống thoát nước mưa và các khu vực xử lý nước thải sinh hoạt, hệ thống thoát nước thải (với các trạm xử lý nước thải có tổng công suất vài nghìn m3/ngày đêm đang hoạt động), như Dương Đông, bãi Ông Lang - Cửa Cạn, An Thới, bãi Trường, bãi Vòng, bãi Sao, Vịnh Đầm, An Thới, bãi Khem và Mũi Ông Đội…

Công tác thoát nước mưa giai đoạn đến năm 2030 của TP. Rạch Giá được thực hiện theo các danh mục: Nâng cấp cống điều tiết; xây dựng đồng bộ mạng lưới cống thoát nước mưa khu vực nội thị kết hợp cống bao giếng tách nước thải tại các vị trí cửa xả trực tiếp ra sông, kênh rạch; nạo vét các cửa sông ra biển tại các trục kênh song lớn (kênh Rạch Giá - Long Xuyên, sông Rạch Sỏi, sông Cái Lớn, Cái Bé); rà soát và gia cố kè bờ mái khu vực xây dựng xung yếu có bề mặt tiếp giáp trực tiếp với biển Tây; kè, gia cố và chống sạc lở các bờ kênh (kênh Vành Đai, kênh Ông Hiển - Tà Niên, kênh Tà Keo, kênh Cụt) giáp các cửa biển…

Ngoài ra, để đảm bảo an ninh nguồn nước (khai thác hiệu quả tài nguyên nước, nâng cấp hệ thống cung cấp nước sạch, cải tạo hệ thống thoát nước thải…), tỉnh Kiên Giang đang triển khai thực hiện đề xuất các cơ quan Bộ ngành Trung ương hỗ trợ việc vay vốn từ các Ngân hàng WB và ADB, vốn vay ODA của các nước phát triển… để thực hiện hiệu quả phát triển bền vững cho TP. Phú Quốc và TP. Rạch Giá.

Cụ thể, xây dựng mới các dự án cải tạo chống ngập úng và các dự án phát triển đô thị, hoàn thiện đồng bộ hệ thống thoát nước TP. Rạch Giá; hệ thống xử lý nước thải TP. Rạch Giá (đề xuất xây dựng thí điểm trạm xử lý nước thải số 04, công suất 5.000m3 ngày/đêm tại phường Rạch Sỏi và phường Vĩnh Lợi); hệ thống xử lý nước thải Phú Quốc (tại phường Dương Đông), đầu tư hệ thống thu gom và các khu, cụm xử lý nước thải theo quy hoạch được duyệt với công nghệ tiên tiến, nhằm giảm thiểu những tác nhân gây ô nhiễm môi trường; dự án xử lý nước thải tại Phú Quốc (Nhà máy xử lý nước thải Dương Đông).

ERAnet: Để phát triển bền vững gắn với bảo vệ môi trường (BVMT) giữa các đô thị xanh, thông minh, nhất là tại các khu vực ven biển, thì việc hoàn thiện các tiêu chí về công tác BVMT (xử lý rác thải, nước thải, ô nhiễm môi trường…), được tỉnh triển khai thế nào?

Ông Giang Thanh Khoa: Theo đánh giá tình hình thực hiện Bộ chỉ số đánh giá kết quả BVMT năm 2023 của tỉnh Kiên Giang thì tỷ lệ nước thải đô thị được thu gom, xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường còn thấp, chỉ 10,05%; tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được xử lý đáp ứng yêu cầu BVMT chỉ đạt 41,45%.

Năm 2024, từng bước hoàn thiện nhóm chỉ tiêu môi trường trong xây dựng đô thị tăng trưởng xanh, tỉnh đã có những định hướng nhằm nâng cao tỷ lệ nước thải đô thị được thu gom, xử lý đạt chuẩn. Cụ thể, chỉ tiêu phát triển đô thị theo từng giai đoạn 05 năm và 10 năm, đối với TP. Rạch Giá, tỷ lệ nước thải đô thị được xử lý đạt chuẩn đến năm 2030 là 50%, đến năm 2040 là 90%; đối với TP. Phú Quốc, tỷ lệ nước thải đô thị được xử lý đạt chuẩn đến năm 2030 là 30% đến năm 2040 là 50%.

Về chất thải rắn đô thị được phân loại tại nguồn được áp dụng Bộ tiêu chí đô thị thông minh bền vững (Phiên bản 1.0), tỉnh Kiên Giang đã ban hành Quyết định số 05/2024/QĐ-UBND, ngày 07/2/2024 về quy định việc quản lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh; Kế hoạch số 151/KH-UBND, ngày 05/6/2023 về triển khai thực hiện quy định phân loại chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh Kiên Giang...

Đối với đề án triển khai phân loại rác đại diện cho đô thị, xây dựng theo hướng rác thải là tài nguyên, phát huy thế mạnh, điều kiện, đặc điểm của từng địa phương. Riêng với TP. Phú Quốc đã ban hành đề án công tác phân loại rác thải tại nguồn; Song song đó, đến nay tỉnh Kiên Giang cũng đã chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường xây dựng đề án thực hiện phân loại chất thải cho TP. Rạch Giá.

ERAnet: Thưa ông, thông điệp đầu năm 2025 của Lãnh đạo tỉnh Kiên Giang trong công tác quản lý nhà nước đối với tình hình phát triển kinh tế - xã hội như thế nào?

Ông Giang Thanh Khoa: Thông điệp đầu năm 2025 của tỉnh Kiên Giang là phải tập trung “tăng tốc, bứt phá” để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI Đảng bộ tỉnh và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm (2021 - 2025).

Đồng thời, quyết tâm, quyết liệt để đạt mức tăng trưởng kinh tế (GRDP) đạt 10,02%, thu nhập GRDP bình quân đạt 92,76 triệu đồng (tương đương 3.760 USD). Trong đó, tập trung tạo bức phá lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ du lịch, nâng lên giá trị gia tăng nông nghiệp - thủy sản; huy động tối đa các nguồn lực, lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư, giải ngân vốn đầu tư công đạt từ 95% trở lên.

Cùng với việc đảm bảo quốc phòng, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, chủ động nắm chắc, sát tình hình, không để bị động, bất ngờ; tiếp tục tăng cường kiềm chế tội phạm, phấn đấu kéo giảm số vụ phạm tội về trật tự xã hội.

ERAnet: Xin trân trọng cảm ơn ông!