Sáng ngày 29/5, Hội Giáo dục nghề nghiệp TP. Hồ Chí Minh (Hội GDNN TP) tổ chức Hội thảo góp ý dự thảo, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục và chính sách Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), diễn ra tại Trường Cao đẳng Đại Việt Sài Gòn.
Hội thảo có sự tham của lãnh đạo đại diện Hội GDNN TP, đại diện các trường Đại học, Cao đẳng, Trung cấp nghề trên địa bàn và các cơ quan truyền thông báo chí…
Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Trần Anh Tuấn - Phó Trưởng ban tổ chức Hội thảo, Phó Chủ tịch Hội GDNN TP, cho rằng, hội thảo nhằm tiếp thu rộng rãi, sâu sắc và thực tiễn các ý kiến đóng góp từ đội ngũ cán bộ quản lý, chuyên gia, nhà giáo và đại diện các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên toàn quốc. Đây là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện chính sách pháp luật trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, đặc biệt là giáo dục nghề nghiệp, để phù hợp với xu thế phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.
Hội thảo không chỉ là góp ý cho một văn bản pháp luật, mà còn là sự góp sức về trí tuệ, kinh nghiệm và thực tiễn của đội ngũ nhà giáo, nhà quản lý, doanh nghiệp và các nhà nghiên cứu, để cùng kiến tạo nên một khung pháp lý đồng bộ, khả thi và định hướng phát triển bền vững cho giáo dục nghề nghiệp Việt Nam trong thời đại chuyển đổi số và hội nhập toàn cầu.
“Chúng tôi tiếp thu nghiêm túc, đầy đủ, trung thực các ý kiến từ quý đại biểu, những ý kiến này sẽ được hệ thống hóa, tích hợp vào báo cáo tổng hợp gửi Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hồ Chí Minh và Ban soạn thảo của Bộ Giáo dục và Đào tạo”, ông Trần Anh Tuấn nhấn mạnh.
Báo cáo tại hội thảo, TS. Đặng Minh Sự - Hội GDNN TP cho biết, hội thảo góp ý sửa đổi được tổ chức trên các cơ sở chính trị - pháp lý yêu cầu sửa đổi như: Văn kiện Đại hội XIII của Đảng và các Nghị quyết Trung ương như, Nghị quyết 29-NQ/TW, Chỉ thị 21-CT/TW, Kết luận 91-KL/TW… đều nhấn mạnh vai trò đổi mới căn bản, toàn diện GDNN.
Quá trình chuyển đổi số, CMCN lần thứ 4 và hội nhập quốc tế sâu rộng đang làm thay đổi cấu trúc nghề nghiệp, yêu cầu về kỹ năng lao động và phương thức đào tạo.
Luật GDNN 2019 và Luật GDNN 2014 đã bộc lộ nhiều điểm không còn phù hợp, như việc thiếu quy định về Trung học nghề, cơ chế tích hợp đào tạo văn hóa - nghề, quản lý văn bằng số, phân luồng chưa hiệu quả, liên kết yếu với doanh nghiệp.
Theo đó, hội thảo tập trung vào một số nội dung sửa đổi, bổ sung trọng tâm như: Chính thức hóa loại hình Trung học nghề - tích hợp đào tạo văn hóa và nghề nghiệp cho học sinh sau THCS; xây dựng mạng lưới cơ sở GDNN tinh gọn, hiệu quả, hình thành trung tâm vùng và quốc gia chất lượng cao; thiết kế chương trình đào tạo theo mô-đun, tín chỉ, linh hoạt, thúc đẩy học tập suốt đời; phát triển hệ thống văn bằng, chứng chỉ số, công nhận tương đương giữa các loại hình đào tạo; tăng quyền tự chủ, trách nhiệm giải trình cho cơ sở GDNN; thúc đẩy xã hội hóa và hợp tác công - tư; gắn kết chặt chẽ GDNN với thị trường lao động, doanh nghiệp cùng tham gia từ tuyển sinh đến sử dụng lao động…
Các góp ý tập trung vào các nhóm nội dung: Hệ thống giáo dục quốc dân; tổ chức chương trình trung học nghề; tự chủ và liên kết trong GDNN; khung trình độ quốc gia và công nhận năng lực; các cơ chế chính sách khuyến khích doanh nghiệp tham gia GDNN và chuyển đổi số, quản trị hiện đại trong GDNN.
.jpg)
Trong đó, cụ thể hơn về những bất cập trong Luật Giáo dục nghề nghiệp hiện hành: Chưa cụ thể hóa mô hình Trung học nghề tích hợp, dẫn đến lúng túng trong tổ chức chương trình, đội ngũ và văn bằng; thiếu các điều khoản quy định rõ ràng về trách nhiệm và quyền lợi của doanh nghiệp trong hợp tác đào tạo, nhất là vấn đề đầu tư, thực tập, đánh giá năng lực người học; các chương trình đào tạo vẫn còn cứng nhắc, chưa khuyến khích mạnh mẽ mô hình đào tạo linh hoạt, học tập tích lũy mô-đun, học online.
Việc quản lý, công nhận, lưu trữ văn bằng, chứng chỉ còn phân tán, chưa có hệ thống tích hợp số hóa trên toàn quốc; tình trạng thiếu sự phân biệt giữa trường trung cấp - trường cao đẳng - trung học nghề làm giảm tính nhận diện hệ thống và không rõ lộ trình phát triển mỗi loại hình; cần xem xét sửa đổi Luật Giáo dục theo hướng quy định khung tổng thể, bao trùm cả giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học, đảm bảo một hệ thống giáo dục quốc dân thống nhất, mở, liên thông và học tập suốt đời.
Luật GDNN có thể trở thành luật chuyên ngành, nằm dưới luật khung là Luật Giáo dục, với các nội dung được quy định rõ trong chương riêng về giáo dục nghề nghiệp. Phân định rõ vai trò quản lý nhà nước giữa các bộ; khuyến khích thiết lập cơ quan đầu mối duy nhất hoặc cơ chế phối hợp quản lý thống nhất giáo dục - đào tạo - nghề nghiệp. Các chương trình trung học nghề nên được quy định như một hình thức hợp pháp thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, có chuẩn đầu ra, văn bằng quốc gia và quyền liên thông lên Cao đẳng - Đại học.
Tại hội thảo, các đại biểu đã đóng góp nhiều ý kiến sát thực về tình hình giáo dục nghề nghiệp hiện nay, những bất cập trong Luật Giáo dục, giúp cho việc sửa đổi Luật đem lại hiệu quả tốt nhất cho GDNN.
PGS. TS. Bùi Văn Hồng - Viện trưởng Viện Sư phạm Kỹ thuật, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh (HCMUTE) đã chia sẻ về lĩnh vực công nghệ số Al trong dạy và học, có thách thức lớn trong quá trình sử dụng Al, cần đạo đức và trách nhiệm khi sử dụng ứng dụng Al. Do đó, phải đưa vào Luật GDNN một điều khoản, chính sách giám sát quản lý sử dụng Al trong nhà trường. Cho phép sử dụng Al trong dạy và học, nhưng phải đặt trong một quy định cụ thể, sử dụng như thế nào? trách nhiệm về đạo đức, về học thuật ra sao? Các trường phải có chính sách quản lý, hỗ trợ cho giáo viên và học sinh sử dụng ứng dụng này, hướng đến xem Al là công cụ hỗ trợ đem lại hiệu quả trong công tác giảng dạy và học tập…
Ngoài ra, P.GS. Hồng cũng có ý kiến về việc liên thông, cấp bằng nghề, đã cấp bằng Trung học nghề thì không nên cấp bằng Sơ cấp nghề.
Tại phần góp ý kiến, ông Trần Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Hội GDNN trao đổi, cần làm rõ hơn cấu trúc liên thông giữa các trình độ giáo dục, đặc biệt là phân biệt giữa trình độ THPT, Trung học nghề và Trung cấp nghề. Việc xác lập vị trí pháp lý của chương trình Trung học nghề là bước tiến phù hợp với thực tiễn, đồng thời đáp ứng nhu cầu học nghề sớm, rút ngắn thời gian đào tạo nhưng vẫn đảm bảo năng lực đầu ra. Khung trình độ quốc gia cần thể hiện rõ mối quan hệ giữa các cấp học và lộ trình học tập mở cho người học. Trường Cao đẳng đủ điều kiện thì trở thành trường Đại học cộng đồng. Luật cũng nên xem lại quy định về diện tích, quy mô về tiêu chuẩn nâng cấp trường trong thời đại chuyển đổi số.
Riêng đối với vấn đề bằng cấp hiện nay và trong tương lai, nó không phải là điều kiện tiên quyết, dù vẫn là minh chứng động lực để chúng ta học tập, có niềm tin vươn lên, nhưng đừng quan trọng hoá bằng cấp khiến phụ huynh và học sinh trở thành nô lệ và phải chạy theo nó.
ThS. Đỗ Hữu Khoa - Trưởng ban Chuyển đổi số, Hội GDNN TP thì cho rằng, lần đầu tiên trong Luật Giáo dục có thêm nội dung về phát triển KHCN trong nhà trường. Sản phẩm chính của nhà trường bây giờ không chỉ là đào tạo, mà còn là đơn vị cung cấp dịch vụ KHCN và chuyển giao KHCN.
TS. Nguyễn Hoàng Hưng - Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Bách khoa Sài Gòn có ý kiến về cơ chế liên thông giữa các bậc học GDNN với Đại học. Đồng thời, ông cũng đồng quan điểm với việc Luật Giáo dục cần quy định chính sách, cơ chế công bằng, không phân biệt giữa giáo viên trường công và giáo viên trường tư thục. Bên cạnh đó, trong Luật Giáo dục cần đưa GDNN thành loại hình đào tạo có giá trị quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Cô Huỳnh Thị Thu Tâm - Phó Hiệu trưởng phụ trách trường Cao đẳng Quốc tế Thành phố thì chia sẻ về chính sách đào tạo kết hợp THPT và nghề nghiệp, đề nghị được linh hoạt trong thiết kế chương trình tích hợp theo hướng dẫn và lý thuyết, thực hành bám sát yêu cầu của doanh nghiệp. Tiếp tục duy trì hệ THPT và Cao đẳng tại trường Cao đẳng nghề, để các em có cơ hội hoàn thành chương trình phổ thông, đồng thời vững kiến thức chuyên môn nghề nghiệp chính quy, để sớm có việc làm. Còn về chuyển đổi số và phát triển năng lực số trong GDNN, đề nghị Bộ hỗ trợ đầu tư nền tảng LMS dùng chung cho các cơ sở đào tạo nghề, ưu tiên những trường thực hiện tích hợp mô hình như trường Cao đẳng Quốc tế.
Mới đây, ngày 8/5/2025, Bộ GD&ĐT đã ban hành Công văn số 2137/BGDĐT-PC về việc lấy ý kiến góp ý cho dự thảo, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục (sửa đổi). Đây không chỉ là bước cập nhật nội dung pháp luật để phù hợp với tình hình mới, mà còn là dịp để chúng ta nhìn lại toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân - từ Phổ thông đến Giáo dục nghề nghiệp, từ Nhà trường đến Thị trường lao động.
Đặc biệt, kể từ tháng 3 năm nay, khi Bộ LĐ - TB&XH không còn tồn tại như một cơ quan quản lý nhà nước độc lập, và lĩnh vực Giáo dục nghề nghiệp đã chính thức được giao về cho Bộ GD&ĐT quản lý thống nhất, thì việc sửa đổi Luật Giáo dục cũng đồng thời mang theo một trọng trách mới trong “tái cấu trúc hệ thống giáo dục nghề nghiệp trong một chỉnh thể thống nhất và hiện đại”.
.jpg)
